GEF-II Projesinin amacı, asıl olarak “koruma sorunu olan” yerlerin sürdürülebilir bir şekilde korunması. Bunun için koruma alanları tesis etme ve halkı belirli yerlerden örneğin, ormandan sınırlama. Sınırladıktan sonra halk tamamen devre dışı bırakılmıyor, halk geleneksel geçim alanlarında sınırlandığı için bunu telafi amacıyla turizm, arıcılık vb. yolla düşünülüyor. Yani, 1) Koruma sorunu olacak. 2) Bu sorunu önlemek için sınırlama yapılacak. 3) Sınırlamadan kaynaklanan ekonomik boşluk alternatif yollarla (turizm başta olmak üzere) kapatılacak (Projede bu konudaki yasal çerçevenin yetersiz olduğu haklı olarak belirtilmektedir. Çünkü mevcut bu düzenlemeler koruma alanlarından halkın tamamen çıkarılmasını veya aşırı şekilde sınırlanmasını öngörüyor ve alternatif yollar da bulunmamakta).  4) Bu sınırlamanın ve alternatif yolların finansmanı için de hibe şeklinde para aktarılması söz konusu. Projedeki kriterler, projenin özeti bu şekilde.

  Dünya Bankasının, GEF’in görünüşteki (bu kuruluşların iyi niyetli olduklarını varsayarsak) esas amacı bu. Bu kuruluşlar Türkiye’deki yetkililere diyor ki, bu kriterlere göre, koruma sorunu olan yerleri belirle, ben de hibe para aktarayım diyor. Yetkililer bu amaçla 4 pilot yer belirliyor. Sorunda bence burada çıkıyor. Diğer pilot bölgeler bir yana, Macahel acaba Dünya Bankasının, GEFin, görünüşteki amaçları doğrultusunda gerçekten hibe aktarmak istedikleri bir yer midir?

  Bana göre ve benim gibi düşündüğünü sandığım birçok Macahelliye göre, yazımın başında belirttiğim birinci kriter, KORUMA SORUNU MACAHELDE BULUNMADIĞI İÇİN, MACAHELİN PİLOT BÖLGE OLARAK İLANI TAMAMEN YANLIŞ VEYA BAŞKA AMAÇLARA HİZMET EDEN KASITLI BİR KARARDIR! Özellikle koruma sorununun olmadığı hemen herkesçe ve hatta Proje tarafından dahi (Macahelle ilgili tehditler sıralanırken) kabul edilmektedir.

Ben, sadece çoğunluğun bu kabulü üzerine bir tespit yapmak istiyorum ve iki ihtimale göre aynı anlama gelebilecek iki soru soruyorum:

1) Eğer önce pilot bölge seçilmiş, sonra proje hazılanmışsa; KORUMA KONUSUNDA ESASLI BİR PROBLEMi OLMAYAN BİR YER (MACAHEL) İÇİN KORUMA ÜSTÜNE HAZIRLANMIŞ BU KADAR BÜYÜK BİR PROJENİN ANLAMI NE?

2) Eğer önce proje hazırlanmış sonra pilot bölge seçimine geçilmişse; DOĞA KORUMAYLA İLGİLİ BU KADAR KAPSAMLI BİR PROJENİN, BU KONUDA ESASLI BİR PROBLEMİ OLMAYAN BİR YERDE (MACAHELDE) İŞİ NE?

diye soruyorum ve gözü kapalı her şeyi "yenilik", "bedava para var" gibi basit bir mantıkla destekleyenlerin de kendi kendilerine bu soruyu sormalarını istiyorum. Bana göre dikilen elbise (yani proje), bedene (yani Macahele) hiçbir şekilde uymuyor!

Burada birtakım kişi ya da kuruluşlar (ki bunlar Macahelin pilot bölge seçilmesinde etkili olan kişi ve kuruluşlardır), yetkilileri yanıltarak veya yönlendirerek, Macahel'in pilot bölge olmasını sağlamışlar ve projenin yaratacağı ortamı kendi çıkarları için kullanmayı planlamışlardır, uzun vadede planlamaktadırlar.

Ne gibi planların olduğunu kesin bir şekilde söylemek mümkün değil, ama belirli olan bir şey var ki o da turizm. GEF projesinde tamamlayıcı (alternatif) bir unsur olan turizm, bu kişilerin asıl amaçlarından sadece biri... Yörenin müthiş turizm potansiyelini tespit eden turizm tüccarları, bu turizm potansiyeli olan yeri, kendi çıkarlarına turizme açmak için Dünya Bankasının doğa koruma amaçlı projesini bir anlamda alet etmişler diyeiliriz. Çünkü halen askeri yasak bölge olan, yöre toprağı karış karış halk arasında paylaşılmış olan bir yeri turizme açmak veya başka planları gerçekleştirmek kolay değildi tabi ki...

Bütün bunlar, Dünya Bankası'nın, GEF'in iyi niyetli oldukları varsayımına dayalı...Bir de bunun aksi bir ihtimal de söz konusu olabilir.

YAPILMASI GEREKEN: Her türlü ihtimali göz önünde bulundurarak hareket etmek ve geri dönülmesi mümkün olmayacak adımlara her zaman ihtiyatlı yaklaşmak, bana göre bu belirsiz ve çok bilinmeyenli denklemde Macahelin geleceği için en güvenli yol. Mevla görelim neyler, neylerse güzel eyler demişler. Tarihe küçük notlar düşmeyi ihmal etmeden, bekleyip, göreceğiz...

turhanaydin08@yahoo.com