Giriş

Bilindiği gibi son yıllarda Macahel’de, Macahelliler olarak takip etmekte dahi zorlandığımız bir hızda birtakım gelişmeler yaşanmakta ve bazı projeler yürütülmek istenmektedir. Yörede doğup büyümüş ve halen yöreyle ilgisini kesmemiş Macahelliler olarak, bütün bu gelişmelerin, bir kısım projelerin Macahel’in yararına gelişmesi, yürütülmesi kuşkusuz en büyük arzumuzdur.

  Her yönüyle (Macahel ekonomisi, sosyo-kültürel ve ekolojik yapısı) ve özellikle yetki bazında yöre için olumlu olduğu belirlenen girişimlere destek verilmesi gerektiği gibi, belirtilen noktalarda sakıncalar doğurabilecek olanlara da yine yörenin yararı için engel olunmalı veya mümkünse bunların yöreye faydalı olmasının yolları aranmalıdır. Ancak her iki olasılık açısından da gerek yararlı girişimlerin desteklenmesi gerekse zararlı olanlara engel olunması, yararlı yöne çekilmesi bakımından Macahel’i oluşturan 6 köy düzeyinde ortak bir davranış tarzının geliştirilmesi, ortak hareket edilmesi çok önemlidir. Zira bu konudaki ortak bilinç ve hareket, hem destek olma hem de engel olma veya düzeltme yönündeki girişimlerin başarısını artıracaktır. Söz konusu proje ve bunlarla bağlantılı gelişmelerin dışında, Macahel’in yıllarca devam eden ve çözüm bekleyen sosyal ve ekonomik sorunlarının (yol, sağlık ocağı – doktor, okul – öğretmen, elektrik, haberleşme - telefon ve ekonomik kalkınma, arıcılık, fındıkçılık vs.) sorunlarının aşılması için de ortak hareket edilmesi önemlidir.

  Bu bağlamda Macahel için, tüzel kişiliği olan ve olmayan şeklinde iki tür ortak yapı düşünülebilir. Tüzel kişilik oluşturmadan meydana getirilecek birliktelik, “anlaşma yoluyla” söz konusu olabilir.  Bu şekildeki işbirliği Köy Kanunu’nun 47. ve 48. maddelerinde düzenlenmiştir [bu maddeler yazının sonuna eklenmiştir]. Buna göre köyler arasındaki ortak işleri yürütmek üzere köylerin muhtar ve ihtiyar heyetleri birlikte toplanır. Bulunan çözüm yolu köylerin bağlı olduğu kaymakama sunulur ve kaymakamın onayıyla uygulamaya geçilir. Köyler arasında bu konuda çıkacak uyuşmazlıklar yine kaymakam tarafından çözülür (bkz.; A. Şeref Güzübüyük, Yönetim Hukuku, Ankara 1996, s.135).

  Macahel için ortak bir tüzel kişilik olarak, vakıf, dernek gibi sosyal amaçlı organizasyonlar düşünülebileceği gibi, şirket, kooperatif ve kooperatifler birliği şeklinde iktisadi yönü olan oluşumlar da öngörülebilir (bu bağlamda Macahel için kooperatifler düzeyinde bir birlik önerisi için bkz.; Y.Doç. Dr. Hayrettin Gülbin: “Macahel’in Zenginlikleri Macahel Halkı’nın Olmalıdır”, www.macahelbizimdir.org, röportajlar sayfası). Bu yazımızda köy tüzel kişiliklerinin korunarak oluşturulduğu, resmi yerel yönetim (mahalli idare) kuruluşu sıfatını taşıyan ve Belediye Kanunu’nda düzenlenmiş bulunan “Köy Birlikleri”ne ilişkin hükümler irdelenmeye çalışılacaktır. Hemen belirtelim ki, bu yazı sadece bir bilgilendirme amacını taşımakta olup, herhangi bir öneri geliştirme hedefi izlememektedir. Ancak bildiğimiz kadarıyla bu nitelikte bir birliğin kurulmasına yönelik olarak yörede birtakım çalışmalar da mevcuttur.

  Köy birliklerine ilişkin hükümlerin incelenmesine geçmeden önce, bunların idare hukukundaki konumlarına da kısaca değinmek gerekir. Köy birlikleri, yönetsel kuruluşlar başlığı altında, yerel yönetim kuruluşlarından biridir. Daha doğrusu köy birliği, yerel yönetim kuruluşları arasındaki işbirliğini ifade etmektedir. Yerel yönetim kuruluşu olarak, il özel idareleri, belediyeler ve köyler kendi aralarında veya karışık olarak (il özel idaresi-köy, belediye-köy, il özel idaresi-belediye gibi) birlik kurma yoluna gidebilirler. Birlik kurmayı doğuran etmenler arasında, ortak hizmet ihtiyacı, sosyal, siyasal ve ekonomik gereksinmeler, ortak davranış biçimi geliştirme, birtakım kredilerden yararlanma gibi birçok etmen sayılabilir (bkz.; Ahmet Ulusoy, Tekin Akdemir, Mahalli İdareler, Ankara 2001, 210 vd.).

  Konuya ilişkin hükümlerin incelenmesinde sistemimiz, öncelikle maddenin aynen verilmesi, hemen altında buna ilişkin açıklamaların yapılması şeklinde olacaktır. Kanunun dilinin biraz eski olması nedeniyle yer yer sadeleştirmeler de yapılacaktır.

  Köy birlikleri, belediye ve il özel idareleri birlikleriyle birlikte 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun “Birlik Tesisi” başlıklı yedinci faslında, 133 ila 148 maddeler arasında (toplam 16 madde) düzenlenmiştir. Bu nedenle ilgili maddeler, sadece köy birliklerine ilişkin olan ifadeleri esas alınarak irdelenecektir. Şimdi sırasıyla maddeleri inceleyelim:

  I. Belediye, Köy ve İl Yerel Yönetimlerinin Birlik Kurmaları

  Madde 133 - Belediye ve köyler, vilayet idare-i hususiyeleri kendilerine kanunlarla verilen mecburi veya ihtiyari vazifelerin bir veya bir kaçını müşterek tesisat ve idare ile ifa için birlik tesis edebilirler.

  Bu madde köylere, birlik kurmaları için yetki vermektedir. Buna göre köy tüzel kişilikleri, kendilerine kanunla verilen zorunlu veya isteğe bağlı (ihtiyari) görevlerinin bir veya birkaçını, ortak tesisat ve yönetim ile yerine getirmek için birlik kurmaya yetkilidirler. Demek ki, köy birliği, köy tüzel kişiliklerinin görevlerinin ifası için öngörülen ortak bir yönetimdir.

  II. Birlik Tüzüğünün Kesinleşmesi

  Madde 134 - Birlik tesisi için belde, köy, idare-i hususiye meclislerinin (Belediye meclisi, köy meclisi, meclisi umumi) müttefikan kabul ettikleri birlik esas nizamnamesi valinin ve birliğe dahil olanlar başka vilayetlere mensup iseler Dahiliye Vekilinin tasdiki ile katileşir. Birliğe diğer belde ve köylerin ve idare-i hususiyelerin iltihakı birlik meclisinin tasvibi, valinin tasdiki ile ve başka vilayetlere mensup iseler Dahiliye Vekilinin tasdiki ile olur.

  Birlik kurmak için öncelikle bir birlik tüzüğü (esas nizamnamesi) hazırlanmalıdır. Hazırlanan tüzüğün, birliğe dahil olacak köylerin köy meclislerince “oy birliğiyle” kabul edilmesi, daha sonra da vali tarafından onaylanması gerekmektedir. Buna göre Macahel’i oluşturan 6 köyün veya birlik oluşturmak isteyen en az iki köyün köy meclisi, önceden hazırlanan tüzüğü oybirliği ile kabul ettikten sonra, bunu Artvin Valiliğine onay için sunacaktır.

  Bu noktada 1930 tarihli olan Belediye Kanunu’nun bu prosedürüne 1982 Anayasası’nın 127. maddesi ek bir prosedür daha getirmiştir. Anayasanın mahalli idareleri düzenleyen 127. maddesinin son fıkrasına göre, mahalli idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacıyla kendi aralarında “Bakanlar Kurulunun izni” ile “birlik kurmaları”, görevleri, yetkileri, maliye ve kolluk işleri ve merkezi idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri “kanunla” düzenlenir. Bu idarelere görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır. Görüldüğü gibi bu hüküm, birliğin kurulabilmesi için, valinin onayından başka, Bakanlar Kurulunun da onayını aramaktadır. 127. maddede belirtilen ve birliklere özgü olarak çıkarılması öngörülen “kanun” henüz çıkarılmış değildir. Dolayısıyla mevcut düzenleme olan Belediye Kanununun ilgili hükümleri uygulanmaya devam etmektedir. Bu bağlamda ilgili özel kanun henüz çıkarılmasa da Anayasanın bu hükmünün doğrudan uygulama alanı bulup bulmayacağı (dolayısıyla Bakanlar Kurulu izninin aranıp aranmayacağı) yürütme ve yargı tarafından farklı yorumlanmaktadır. İçişleri Bakanlığı, Anayasanın yürürlüğüne ilişkin 177. maddesinin (e) bendini esas alarak, birlik kurma için Bakanlar Kurulunun iznini ararken, Danıştay, önüne gelen bir olay nedeniyle verdiği bir kararında, Anayasanın yürürlüğüne ilişkin 177. maddesinin (d) bendine dayanarak, ilgili özel kanun çıkarılıncaya kadar birlik kurma için Bakanlar Kurulunun iznine gerek olmadığı kanısındadır (bu konudaki tartışmalar için bkz.; Yılmaz Arslan, “Köylere Hizmet Götürme Birlikleri”, Ankara 2003, aynı yazarın “Köy Birlikleri” makalesi, www.icisleri.gov.tr,  yayınlar/mülkiye müfettişleri inceleme ve araştırma raporları).

  Sonuç olarak İçişleri Bakanlığının bu uygulaması nedeniyle, Bakanlar Kurulunun iznini almak gerekecektir. Bu izin, İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü) aracılığıyla alınmakta ve konuya ilişkin Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete’de yayınlanmaktadır. İzin taleplerinin valilik yazısı ile yapılması ve buna birlik tüzüğünün ve birliğe üye köy meclislerince alınmış kararların birer örneğinin eklenmesi gerekmektedir (Ulusoy, Akdemir, s.215).

  Gerek valinin gerekse Bakanlar Kurulunun, köy meclislerinin birlik kurma taleplerine ilişkin olumsuz kararlarına karşı idari ve adli denetim yollarının açık olduğu tabidir.

  III. Tüzüğe Yazılacak Maddeler

  Madde 135 - Her birliğin bir esas nizamnamesi olacaktır. Nizamname  atideki mevaddı ihtiva eder: 1- Birliğin unvanı, 2- İdare merkezi, 3- Arazi itibariyle faaliyet sahasının hududu, 4- Daimi olup olmadığı, muvakkat ise kaç sene için olduğu, 5- Birliğe dahil olan mahalli idarelerin isimleri, 6- Birlik azası olan mahalli idarelerin hukuk, vezaif ve salahiyetlerinden hangisi birliğe ve birlik icra heyetine devir ve tevdi olunduğu, 7- Birliğe dahil olan mahalli idarelerin her birinin birlik meclisi için intihap edeceği aza miktarı ve bu aza miktarının tesbitine esas olan şeraitin kaç senede bir birlik meclisi tarafından tetkik olunacağı, 8- Birliğe dahil olan mahalli idarelerin birliğin tesis ve idame masrafına ne nispette iştirak edecekleri, 9- Birliğin varidatı, 10-Birliğe dahil olan mahalli idarelerin ve bu mahalli idarelere tabi ahalinin birlik müessesatından ne suretle istifade edebilecekleri, 11- Birlik meclisinin senede kaç defa toplanacağı, 12- Birliğin teessüsüne ve faaliyetine esas olacak diğer şartlar.

Maddede her birliğin bir tüzüğünün olması gerektiği belirtildikten sonra, tüzüğün içermesi gereken hususlar 12 bent halinde sayılmıştır. Bu hususlar kanunen bulunması zorunlu olan unsurlardır. Bu bağlamda ülkedeki birlikler arasında kuruluş ve çalışma benzerliği sağlamak, farklı ve yanlış uygulamalara son vermek amacıyla İçişleri Bakanlığı tarafından 1971 yılında tip tüzük örneği hazırlanmıştır. Aradan geçen zaman içerisindeki değişim ve gelişmeler dikkate alınarak İçişleri Bakanlığınca 18.07.1990 gün ve 15616 sayılı yazı ekinde 33 maddelik yeni bir tip tüzük örneği hazırlanmış ve tüzüklerin bu örneğe uygun olarak düzenlenmesi istenmiştir (Arslan, “Köy Birlikleri”, www.icisleri.gov.tr . Tip tüzük örneğine http://www.mahalli-idareler.gov.tr/Birlikler/Birlik.htm adresinden ulaşılabilir. Ayrıca bu adreste yerel yönetim birlikleri konusunda uygulamaya yönelik ayrıntılı bilgiler temin edilebilir). Kanunda birlik tüzüğünde bulunmasının zorunlu olduğu belirtilen hususlar şunlardır:

1. Birliğin Unvanı: Unvan olarak “Camili (Macahel) Köy Birliği” veya birkaç köy bir araya gelecekse bu köylerin isimleri ve ek olarak köy birliği ifadesi kullanılabilir. Şunu da belirtmek gerekir ki, Kanunda unvan olarak “köy birliği” ibaresinin kullanılması zorunluluğu olmayıp, bunun dışında da bir unvan kullanılması mümkündür. Bu konuda tip tüzük de dikkate alınmalıdır.

2. İdare Merkezi: 6 köyden herhangi biri yönetim merkezi olarak seçilebilir. Bu noktada bucak merkezliği yapmış Camili Köyü düşünülebilir. Ancak daha sonra seçilecek olsa da birliğin yürütme organı konumunda olan birlik başkanının ikamet ettiği köyün merkez olması birlik işlerinin yürütülmesindeki kolaylık bakımından yerinde olacaktır.

3. Faaliyet Sahası: Birlik eğer 6 köyü kapsayacaksa, 6 köyün sınırları birliğin faaliyet sınırını da belirleyecektir. Buna karşılık birkaç köyün birlikteliğinde ilgili köy sınırları faaliyet sahası olarak ortaya çıkacaktır.

4. Birliğin Süresi: Oluşturulacak birliktelik daimi (süresiz) olabileceği gibi, belli bir süreyle de sınırlı tutulabilir. Kanımızca Macahel’de oluşturulacak birliğin önce belirli bir süreyle sınırlı tutulması, uygulamadaki etkinliğinin, başarısının görülmesi, buna göre daha sonra tüzükte yapılacak değişiklikle daimi hale getirilip getirilmeyeceğinin değerlendirilmesi doğru olacaktır.

5. Birlik Üyeleri: Tüzükte birliğe katılan köylerin isimleri tek tek yazılmalıdır.

6. Yetki Devri: Birlik üyelerinin sahip olduğu hak, yetki ve görevlerden hangilerinin birliğe ve birliğin yürütme kuruluna aktarıldığı tüzükte belirtilmelidir.

7. Birlik Meclisi İçin Üye Seçimi: Birliğe üye köylerin her birinin, birlik meclisi için seçeceği üye sayısı ve bu üye sayısının tespitine esas olacak şartların kaç yılda bir birlik meclisi tarafından inceleneceği de tüzüğe yazılır.

 Örneğin her köyün birlik meclisi için 2 üye seçmesi (böylece 6 köy bazında birlik meclisinin 12 kişiden oluşması ve 144. maddenin 2. fıkrası gereği meclisin doğal üyesi olan köy muhtarları ile birlikte meclisin 18 kişiden oluşması) öngörülebilir. Nitekim aşağıda değineceğimiz 140. maddede de birlik meclisi için üye köylerin en az iki kişi seçeceği öngörülmüştür. Başta tüzüğe üye sayısının yılda veya iki yılda bir gözden geçirileceği yazılabilir. Böylece sonraki yıllarda ihtiyaca göre birlik meclisine seçilecek üye sayısı artırılıp azaltılabilir. Keza aşağıda değineceğimiz 141. madde dikkate alındığında, tüzüğe her köyün 1’er (asıl üye sayısının yarısı) kişi de yedek üye seçeceğinin yazılması doğru olacaktır. Bundan başka kanunda belirtilen asgari 2 üye dışında, milletvekili seçimine benzer şekilde, nüfusa göre köylerin fazladan üye seçmesi de öngörülebilir.

8. Birlik Masraflarına İştirak: Birlik üyesi köylerin, birliğin devamı için yapılacak masraflara hangi oranda katılacakları tüzükte belirtilecektir. Bu noktada her köyün eşit surette veya nüfusuna göre bir katılım öngörülebilir.

9. Birliğin Gelirleri: Birliğin ne gibi gelirlere sahip olacağı tüzüğe yazılacaktır. Bu kapsamda üyelik aidatı (katılım payı), genel, katma ve özel bütçelerden yapılacak yardımlar, gerçekleştirilecek hizmetler karşılığı alınacak ücretler, her türlü bağışlar ve GEF-II vb. projelerle bağlantılı çalışmalar için proje kaynakları gelir olarak gösterilebilir. Bunun yanında Kanunda gösterilmese de birlik giderlerinin de tüzüğe yazılması gerektiği belirtilmektedir (Ulusoy, Akdemir, s.222; İçişleri Bakanlığı tip tüzüğünün 19. maddesinde de birlik giderleri yazılmıştır).

 10. Birlik Kurumlarından Yararlanma: Bu kapsamda birlik tesislerinden, eşyalarından, üye köylerin ve bu köylerdeki halkın ne şekilde yararlanacağı (eşit düzeyde veya nüfusa oranla) öngörülecektir.

11. Birlik Meclisinin Toplanması: Birlik meclisinin yılda kaç defa toplanacağı yazılacaktır. Aşağıda değinilecek 139. madde gereği yılda en az iki kez toplanma öngörülmelidir. Bundan başka meclisin olağan üstü toplanabileceği de belirtilebilir. Yine bu bağlamda 145. maddeye göre oluşacak olan birlik encümeninin toplanmasına ilişkin hususlara da tüzükte yer verilir. Birlik encümeninin çoğu kez hafta bir toplanacağının öngörüldüğü belirtilmektedir (Ulusoy, Akdemir, s.217).

12. Birliğin Kuruluş ve Faaliyetine İlişkin Diğer Şartlar: Birliğin kurulması ve faaliyet aşamasıyla ilgili ihtiyari olarak öngörülecek diğer hususlar da tüzüğe yazılmalıdır. Bu bağlamda birlik organlarının (birlik meclisi, birlik encümeni, birlik başkanı) yetki ve görevleri, hakları, birlik tüzüğünün ne şekilde değiştirileceği, birliğin sona ermesi, sona erme halinde malların taksimi, üye köylere eşit surette veya belirlenecek orana göre dağılımı öngörülebilir. Nitekim 137. maddede bu hususun tüzükte belirtileceği ifade edilmiştir.

  Bunun dışında Macahel’e ilişkin faaliyet esaslarına yer verilebilir. Macahel’de turizm, arıcılık (ana arı ve bal üretimi standartları ve fiyatı) fındıkçılık (üretim ve fiyat standartları), yol yapımı, elektrik, haberleşme gibi yörenin temel sorunlarına ilişkin ortak politikaların belirlenmesi öngörülebilir.

  IV. Tüzüğün Değiştirilmesi ve Birliği İlgası

  Madde 136 - Birlik nizamnamesinin tadili veya birliğin ilgası 135 inci madde ahkamına tabidir.

  Birlik tüzüğünün değiştirilmesinin veya birliğin sona erdirilmesinin 135. madde hükümlerine tabi olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla yukarıda 135. maddeye ilişkin açıklamalarımıza göre tüzük değişikliği ve sona erme gerçekleşecektir. Farklı bir ifadeyle tüzükte belirtilecek hükümlere göre değişiklik ve sona erme söz konusu olacaktır.

  V. Sürenin Bitmesi, Birliğin İlgası Halinde Yapılacak İşlem

  Madde 137 - Birlik müddetinin bitmesi veya birliğin ilgası halinde esas nizamnamesindeki şartlara göre alakadarların sermayelerinin de birlik hukuk ve vecaibinden hisselerinin tefrik ve tayini birliğe dahil heyetlerin mütalaası alındıktan sonra birlik merkezinin tabi olduğu vilayet idare heyetine aittir.

  Birliğin sona ermesi (sürenin bitmesi veya ilga suretiyle) durumunda, tüzükteki şartlara göre, ilgililerin sermayelerinin ayrılması ve belirlenmesi işini, birliğe dahil kurulların (heyetlerin) görüşü alındıktan sonra Artvin İl İdare Kurulu gerçekleştirecektir.

 VI. Birlikler Tüzel Kişiliği Haiz Kamu Kuruluşlarıdır

  Madde 138 - Birlikler hükmi şahsiyeti haiz amme müesseseleridir. Vazifelerini ifa ettikleri mahalli idarelerin bu vezaifi ifa hususunda haiz oldukları hukuk ve salahiyeti haizdirler.İşbu hukuk ve salahiyeti istimal hususunda alakadar mahalli idarelerle aralarında zuhur eden ihtilafat, vilayet idare heyetince ve birlik muhtelif vilayetlere mensup mahalli idarelerden müteşekkil ise Şürayı Devlet tarafından tetkik ve hallolunur.

  Köy birliği, tüzel kişiliğe sahip bir kamu kurumudur. Birlik, üyesi olan köy tüzel kişiliklerinin sahip oldukları hak ve yetkileri bünyesinde barındırır. Köy birliği ile üye köyler arasında hak ve yetki kullanımında anlaşmazlık çıkarsa bunu Artvin İl İdare Kurulu çözecektir.

VII. Birlik Meclisi

Madde 139 - Birlik umur ve muamelatını senede en az iki defa toplanarak teftiş,murakabe etmek üzere birliğin bir meclisi olur.

  Birliğin iş ve işlemlerini denetleme görevi olan bir birlik meclisinin olacağı ve meclisin yılda en az iki defa toplanacağı belirtilmektedir.

VIII. Meclise Seçilecek Üye Sayısı

 Madde 140 - Birlik meclisi azası birliğe dahil olan mahalli idarelerin meclisleri tarafından belediye meclisi azalığı için muktazi evsafı haiz kimselerden olmak üzere azami dört sene için intihap olunur. Bu meclise birlik azası olarak mahalli idarelerin her birinden en az iki aza intihap olunur.

  Köy birliği meclisi için, birliğe üye her köy meclisi tarafından en az iki üye seçilir. Ancak daha önce belirttiğimiz gibi, tüzüğe ikiden fazla üyenin (nüfusa göre veya eşit olarak) seçileceği yazılabilir. Seçilecek üyeler belediye meclisi üyeliği için gereken vasıfları taşıyan kişiler arasından olmalıdır. Seçilmiş üyelerin görev süresi 4 yıldır (seçim kanunlarına göre süre 5 yıldır, bkz.; “Mahalli İdare Birlikleri”, http://www.mahalli-idareler.gov.tr/Birlikler/Birlik.htm) .

  IX. Yedek Üye

  Madde 141 - Birlik azası olan mahalli idarelerin meclisleri, birlik meclisleri için nizamnamede  mürettep miktar azanın yarısı kadar yedek aza intihap ederler.

  Birlik üyesi köy meclisleri, tüzükte belirtilen üye sayısının yarısı kadar yedek üye seçeceklerdir. Tüzükte 2 kişi öngörülmüşse 1 kişi de yedek üye seçilir.

  X. Meclisin Çalışması ve Uyacağı Maddeler

  Madde 142 - Birlik meclislerinin adi ve fevkalade içtimaa daveti ve meclis reis ve katiplerinin intihabı meclis ruznamesinin tanzimi ve müzakeratının idaresi,inzibatının temini, birlik meclisinin salahiyetleri ve meclis mukarreratına birlik reis veya alakadarlar tarafından vaki olacak itiraz üzerine işbu mukarreratın birinci ve ikinci derecede tatbik ve intacı hususlarında bu kanunun 53-61 inci maddeleriyle 63-76 ncı maddeleri ahkamı caridir.

  Birlik meclisinin çalışmalarına ilişkin birtakım hususlarda Belediye Kanunu’nun ilgili hükümlerine yollama yapılmıştır. Buna göre, birlik meclisinin, olağan ve olağan üstü toplantıya çağrılması, meclis başkan ve katiplerinin seçilmesi, meclis gündeminin düzenlenmesi ve görüşmelerin idaresi, disiplinin sağlanması, meclisin yetkileri ve kararlarına birlik başkanı veya ilgililer tarafından yapılacak itiraz üzerine bu kararların uygulanması ve sonuçlandırılması hakkında Belediye Kanunu’nun 53-61, 63 ve 76. maddeleri uygulanır.

  53. madde meclisin hangi hallerde ve ne şekilde feshedileceğini, 54-61 maddeler meclisin toplanması, görüşmesi ve karar almasına ilişkin ayrıntıları, 63. madde hesapların teftişi için seçilen üyelerin görevini, 76. madde belediye başkanının meclise sunacağı yıllık çalışma raporunu öngörmektedir. Bu hükümler kıyasen birlik meclisi çalışmalarına da uygulanacaktır.

  XI. Meclisin Açılması, Başkanın Seçilmesi

  Madde 143 - Birlik meclisi, birlik esas nizamnamesinin kanunen katileşmesi tarihinden itibaren nihayet iki ay zarfında birlik merkezinin tabi olduğu vilayet valisi tarafından birlik merkezinde tayin olunan günde içtimaa davet ve ilk içtima vali tarafından küşat edilerek meclisin reis ve katipleri intihap olunur.
  Birlik meclisi tarafından kabul edilen bütçenin ve ittihaz olunan mukarreratın tatbik ve infazı ve birlik işlerinin sevk ve idaresiyle meşgul olmak üzere birlik meclisi en çok dört sene için birlik reisini ve reis vekilini intihap eder.
  Bu intihap valinin ve birlik muhtelif vilayetler dahilinde ise Dahiliye Vekilinin tasdiki ile tamam olur.

  Birlik meclisi, birlik tüzüğünün kesinleşmesinden (Bakanlar Kurulu kararının alınmasından) itibaren en geç iki ay içerisinde Artvin Valisi tarafından, birlik merkezi köyde, yine vali tarafından belirlenen günde toplantıya davet edilir. İlk toplantı vali tarafından açılır ve meclis başkan ve katipleri seçilir.

  Birlik meclisi, en çok 4 yıl (mevcut seçim kanunları gereğince bu süre 5 yıldır) için birlik başkanını ve başkan vekilini seçer. Görev süresi tüzükte daha kısa da öngörülebilir. Birlik başkanının seçimi, valinin onayı ile tamamlanır. Birlik başkanının görevi, meclis tarafından kabul edilen bütçenin ve alınan kararların uygulanması ve yerine getirilmesi ile birlik işlerinin sevk ve idaresidir. Başkan bir anlamda birliğin yürütme organıdır.

  XII. Valiler Ne Zaman Birlik Başkanı Olurlar

  Madde 144 - Birliğe idare-i hususiyeler de iştirak etmiş ise, reis ve reis vekili birlik merkezinin bulunduğu yerin valisi tarafından ve birlik bir kaç vilayet dahilinde ise Dahiliye Vekili tarafından tayin olunur.
Birliklere dahil olan belediyelerden birinde reislik kanunen valiye verilmiş ise birlik reisliği vali tarafından ifa olunur. Birlik azası olan belde ve köylerin ve idare-i hususiyelerin belediye reisleri, köy muhtarları ve encümen reisleri birlik meclisinin tabii azasındandırlar.

  Maddede birliğe özel idarelerin dahil olması, birliğe dahil belediyelerden birinde başkanın vali olması durumunu düzenlemektedir ki bu düzenleme Camili (Macahel) Köy Birliği açısından geçerli değildir.

  Ancak yine maddeye göre köy muhtarları birlik meclisinin doğal üyeleri sayılmaktadırlar. Dolayısıyla yukarıda değindiğimiz birlik meclisine üye seçimi konusunda muhtarlar dışındaki kişilerin seçilmesi söz konusu olacaktır. Böylece muhtarlar hariç, tüzükte daha fazlası belirtilmemişse en az  2 asıl 1 yedek üye seçilecektir. Sonuç olarak her köyden, (muhtarlar, asıl ve yedek üyelerle birlikte) en az 4 kişi birlikte yer almış olacaktır.

  XIII. Birlik Encümeninin Seçilmesi

  Madde 145 - Vazifeleri birlik meclisinin intihap devresi nihayetinde bitmek üzere her yeni meclis tarafından ilk içtimada meclis azası arasından dördü birlik encümen azalığına intihap olunur. Birlik reisi, encümenin tabii reisidir.

  Birlik meclisinin ilk toplantısında, meclis üyelerinden 4 kişi birlik encümen üyeliğine seçilir. Encümenlerin görev süresi birlik meclisinin görev süresiyle aynı olup, her yeni mecliste tekrar encümen seçimi yapılır. Birlik başkanı encümenin de doğal başkanıdır. Birlik encümeni, meclis tarafından seçilecek 4 kişi, birlik başkanı, birlik genel sekreteri ve birlik saymanı olmak üzere 7 kişiden oluşur (Ulusoy, Akdemir, s.216).

  XIV. Birlik Meclisinin Görev ve Yetkileri

  Madde 146 - Belediye meclislerinin salahiyeti ve vezaifi hakkındaki ahkam birlik nizamnamesi ile birliğe verilen vazife ve hukuk ve salahiyetleri tecavüz etmemek üzere birlik meclisleri hakkında caridir.

  Belediye meclislerinin sahip olduğu yetkiler, birlik meclisi için de geçerlidir. Ancak birlik tüzüğündeki özel görev, hak ve yetkiler saklıdır.

  Ayrıca meclis çeşitli “Birlik Kurulları” oluşturabilir. Bu kurullar, birliğin faaliyet alanlarında hizmet politikalarını belirlemek, görüş geliştirmek ve birlik meclisine tavsiyelerde bulunmak üzere oluşturulur. Genellikle 5 ila 7 üyeden teşekkül eder (Ulusoy, Akdemir, s.218). Buna göre turizm, çevre, ekonomik planlama (arıcılık, fındıkçılık vb.), yol yapımı, orman vb. konularda teknik düzeyde görüş ve politika geliştirmek ve meclise tavsiyede bulunmak üzere, gerek Macahel’de gerekse Macahel dışında ikamet eden ve öncelikle Macahelli olan uzmanlardan oluşan birlik kurulları (danışmanlar) oluşturulabilir.

  XV. Birlik Başkanının Görev ve Yetkisi

  Madde 147 - Belediye reislerinin salahiyet ve vezaife hakkındaki ahkam birlik nizamnamesi ile verilen vazife ve hukuk ve salahiyetleri tecavüz etmemek üzere birlik reisleri hakkında caridir.

Belediye başkanlarının yetki ve görevleri, birlik tüzüğündeki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla birlik başkanları açısından da geçerlidir.

Buna göre birlik başkanı, birliği resmi dairelere, mahkemelere ve üçüncü kişilere karşı temsil eder veya ettirir. Birlik bütçesini, çalışma plan ve programını, yıl sonu çalışma raporunu hazırlar. Meclis ve encümen kararlarının uygulanmasını ve birlik işlerinin bu kararlara göre yürütülmesini sağlar. Birlik personelini atar. Birlik adına her türlü sözleşmeleri yapar. Meclis kararı ile birlik adına bağışları kabul eder (Ulusoy, Akdemir, s.218).

 XVI. Birlik Encümeninin Görev ve Yetkisi

  Madde 148 - Belediye encümenlerinin salahiyet ve vezaifi hakkındaki ahkam birlik nizamnamesiyle verilen vazife ve hukuk ve salahiyetleri tecavüz etmemek üzere birlik encümenleri hakkında caridir.
  (Ek: 2/6/1934 - 2493/1 md.) Birlik merkezi, umumi müfettişlik mıntıkasında bulunursa birliğin merkezi olan vilayet valisine ait salahiyetler, umumi müfettişe intikal eder.

  Aynı şekilde belediye encümeninin yetki ve görevi hakkındaki hükümler, birlik tüzüğüne aykırı olmamak şartıyla birlik encümeni hakkında da geçerlidir.

  Birlik encümeninin başlıca görevlerini; birlik bütçe tasarısını ve bütçe kesin hesabını inceleyerek görüş bildirmek, bütçenin harcama kalemleri içinde gerekirse aktarma yapmak, birliğin yıllık çalışma ve yatırım programını hazırlamak ve meclisin onayına sunmak, alım satım, kiralama, yapım, taşıma ve benzeri işlere ilişkin ihale vb. işlemleri yapmak, birliği aylık gelir ve giderlerini belgeler üzerinde denetlemek, birlik saymanlığının kayıt ve hesaplarını on beş günde bir denetlemek şeklinde belirtebiliriz (Ulusoy, Akdemir, s.217).

  Bundan başka birlik encümenince bir birlik genel sekreterinin atanacağı ve sekreterin birliğin günlük işlerinin yürütülmesinden ve birliğin organlarının kararlarının yürütülmesinden sorumlu olduğu ifade edilmiştir. Genel sekreter daha önce de belirttiğimiz gibi birlik encümeninin de doğal üyesidir (Ulusoy, Akdemir, s.218).

  Sonuç

  Yukarıda yer verilen hükümler özetlenirse; Camili (Macahel) Köy Birliği, belirli bir süre için (örneğin 2 yıl, 5 yıl vb.) veya süresiz olarak öngörülebilen, birlik meclisi, birlik encümeni gibi görüşme ve karar organları ve birlik başkanı şeklinde yürütme organı olan (üç temel organlı) ve yapı itibariyle belediyeye benzeyen (belediye meclisi, belediye encümeni ve belediye başkanı), esas itibariyle köylerin sahip olduğu hak ve yetkilere sahip olan, tüzel kişiliği haiz bir kamu kurumu olacaktır. Birliğin kuruluş ve faaliyet aşamasında, çeşitli şekillerde valinin (kuruluşta Bakanlar Kurulunun) ve il idare kurulunun devreye girmesi de söz konusudur.

  Bu yapıyla 6 köydeki yerel yönetim kuruluşları olan köy tüzel kişilikleri, mevcut tüzel kişiliklerini koruyarak, birlik tüzüğünde belirleyecekleri konularda ortak bir politika geliştirecek ve uygulayacaktır. Böyle bir ortak hareket, Macahel’deki mevcut proje ve bununla bağlantılı gelişmelerde yörenin yararını daha etkin sağlayabileceği gibi, Macahel’in temel problemlerinin çözümünde de bizzat ve ilgili merciler katında aynı etkinliği gösterecektir.

  Bu çerçevede en önemli ve üzerinde titizlikle durulması gereken husus, birlik tüzüğünün içeriğidir. Bir defa bu içeriğin, kanunda ve bakanlık tip tüzük örneğinde gösterilen zorunlu unsurları kapsaması, birliğin kuruluş izni açısından önemlidir. Ancak kanımızca daha önemli olan husus, birlik üyelerinin seçimi, birlik gelir ve giderlerinin saptanması gibi kurumsal konuların yanında, Macahel’in geleceğini ilgilendiren, yörenin sosyal, ekonomik ve biyolojik yapısına ilişkin sorunlar hakkında ne şekilde bir ortak politika ve ilkelerin geliştirilip, uygulanacağıdır. Bütün bu konuların, aceleye getirmeden, geniş bir katılımla ve fikir alış verişi sağlanarak sonuçlandırılması, kurulacak birliğin başarısını olumlu yönde etkileyecektir.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------442 sayılı Köy Kanunu madde 47: “İki ve daha ziyade köyler arasındaki işler için o köylerin muhtar ve ihtiyar meclisleri kendi aralarında kararlaştıracakları bir köyde toplanarak konuşurlar ve ne türlü yapılacağını ve her köyün o işte ne türlü yardım edeceğini kararlaştırırlar ve ondan sonra Hükümete haber vererek alacakları izne göre işe başlarlar”.
Madde 48: “İki veya daha ziyade köylere düşen işler için köylerin ihtiyar meclisleri kendi aralarında anlaşamazlarsa bunlardan bir tarafın dilemesi üzerine köyün bağlı olduğu Hükümet reisi işe karışır ve o köylerin ihtiyar meclislerini toplayarak işi bitirir."